Commissie onderzoekt mogelijkheden COVID-19 apps, trekt debat over privacy op gang

COVID-19 apps

De Europese Commissie sluit niet uit dat op Europese niveau gebruik gemaakt gaat worden van een applicatie voor mobiele telefoons waarmee de verspreiding van het Coronavirus gemonitord en bestreden kan worden. De Eurocommissaris voor de Interne markt, Thierry Breton, zei donderdag tijdens een vergadering in het Europees Parlement dat de inzet van dergelijke technologie niet in strijd hoeft te zijn met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).

Eerder deze week kondigde een groep onderzoekers uit acht verschillende Europese lidstaten aan een platform ontwikkeld te hebben dat gebruik maakt van Bluetooth verbindingen tussen mobiele telefoons om gebruikers te waarschuwen wanneer zij in contact zijn geweest met iemand die later heeft aangeven besmet te zijn met het Coronavirus. Volgens de initiatiefnemers zou het gebruik van de app geenszins in strijd zijn met de privacyrichtlijnen van de AVG, omdat de telefoons alleen volledig geanonimiseerde data zouden gebruiken en die data nooit direct met elkaar zouden delen. Bovendien moet het gebruik van de app wat hen betreft geheel vrijblijvend blijven.

Meerdere Europarlementariërs uitten echter hun zorgen over het initiatief. Ook Breton kreeg donderdag veel kritische vragen. Met name de Groenen zijn bezorgd dat het gebruik van een dergelijke app zowel een vals gevoel van veiligheid als paniek kan veroorzaken onder gebruikers. Wanneer gebruikers geen meldingen ontvangen zou dit hen het gevoel kunnen geven dat zij niet besmet kunnen zijn: iets wat de app niet kan garanderen. Gebruikers die wel een waarschuwing krijgen, zouden hierdoor juist in paniek kunnen raken, waarschuwt Patrick Breyer (Groenen/EPA).

Ook worden het vraagtekens geplaatst bij de comptabiliteit met de AVG, met name wat betreft het vrijwillig zijn van het gebruik van apps in de bestrijding van het virus. Zo heeft Polen al een app in gebruik genomen waarmee mensen die in quarantaine zitten om de twintig minuten een selfie kunnen sturen, waarmee zij hun locatie aantonen. Het alternatief van het gebruik van de app is onregelmatige bezoeken van de politie.

Ook bij denktank Bruegel werden kritische kanttekeningen bij de inzet van data en AI voor het bestrijden van het virus geplaatst. Marietje Schaake, voormalig Europarlementariër en internationaal directeur beleid van het Cyber Policy Center aan de Stanford Universiteit, waarschuwde dat de burgerrechten, bijvoorbeeld op het gebied van privacy, die in tijden van crisis worden ingeleverd daarna zelden volledig worden hersteld. Het gebruik van geanonimiseerde data was volgens het panel wel mogelijk binnen het kader van de AVG, maar de Commissie zou daarbij alleen de strikt noodzakelijke data moeten gebruiken en goed naar burgers moeten communiceren hoe die data gebruikt wordt.

Of er op Europees niveau een app in gebruik genomen zal worden, blijft onduidelijk. Toch zal de Commissie naar verwachting snel een duidelijk standpunt in moeten nemen. Naast het Poolse initiatief, zijn onder andere de Ieren en Noren al bezig met ontwikkelen van een eigen app. BusinessEurope verzocht de Commissie donderdag dan ook in een notitie over de digitale aanpak van de crisis om op Europees niveau meer rechtszekerheid op het gebied van de bescherming van persoonlijke data te geven. Bovendien benadrukte de notitie het toegenomen belang van cybersecurity en van digitale connectiviteit tussen bedrijven.