E-commerce
Het jaar 2020 stond bij e-commerce grotendeels in het teken van druk en schaalvergroting. Terugkijkend zal blijken dat dit jaar van biologische tegenwind een economische impuls zal zijn geweest voor verkopers op afstand.
Cijfers van het CBS over het derde kwartaal waren duidelijk. Er zijn 47% meer webshops opgericht dan vorig jaar. Jouwweb ziet dat, Shopify erkent dat met een omzetverdubbeling (Pdf) en het in Nederland populairste pakket Woocommerce zal vergelijkbare cijfers tonen. Voor heel Europa wordt verwacht dat consumenten dit jaar rond de 717 miljard euro uitgaven bij webwinkels en handelsplatformen.
De baas van Accenture Interactive, Mehmet Olmez, spreekt over plotselinge hyperacceleratie. “De digitale transformaties waarover we altijd spraken zijn noodgedwongen veranderd in hyperacceleraties. Voor het ene bedrijf betekende deze roerige tijd een piek in e-commerce, anderen zagen zich genoodzaakt gehaast de eerste stappen in de online verkoop te zetten. Met name die laatste groep is in een nieuwe stroomversnelling beland.” E-commerce doe je er niet meer bij, maar is key.
Starters en groeiers op deze markt komen dan voor de keuze: doe je het zelf of lift je mee op de infrastructuur van een ander? Daar komt direct hét woord van 2020 om de hoek kijken: marketplaces. Sites als Amazon, bol.com en Zalando, om er maar een paar te noemen, bieden derde partijen tegen betaling toegang tot hun bereik en marketingdiensten. Hun dienstenpakket is zó breed dat de ondernemer van de toekomst zich moet hyperspecialiseren. Alexander Graf, baas van Spryker en gastheer van de populaire podcast Kassenzone, noemt technologie, storytelling, marketing of assortiment als de punten om je op te specialiseren. De handelsplatformen nemen al het andere werk over van de ondernemer.
Natuurlijk kunnen we in een overzicht als dit niet om de lancering van Amazon.nl heen. De verwachtingen werden door de jaren heen hoger en hoger, maar vooralsnog hebben de Amerikanen hier nog niet de nekslag gebracht die de Duitse markt jaren geleden al kreeg. Omgekeerd: Jeff Bezos heeft nooit haast gehad met zijn uitrolplannen en bouwt gestaag door. Zijn bedrijf is tegenwoordig niet meer primair een retailer maar een marktplaatsexploitant.
Het verkoopplatform van de toekomst komt misschien wel uitverkochte hoek. E-commerceplatformen zónder filters maar met slimme algoritmes kunnen de huidige generatie webshops en zelfs een gigant als Amazon verslaan. Dan heb je het over social commerce: Instagram Shopping en bijvoorbeeld TikTok. Social platformen kénnen hun gebruikers al en maken sowieso al algoritmische selecties voor hen. Zover is het nu nog niet, maar de trend wijst wel die kant op. Facebook, Instagram en Whatsapp kregen afgelopen jaar elk e-commercecomponenten. En ook Google zoekt nog steeds met alle macht naar manieren om naast de intentie ook zo dicht mogelijk tegen de transactie aan te komen.
Het is overigens nog de vraag in hoeverre de Europese Commissie het überhaupt toestaat dat de techgiganten nog een markt toe-eigenen en de concurrentie smoren. In tientallen landen liggen ze onder vergrootglazen van toezichthouders. Die zijn gaan inzien dat miljardenboetes niet werken en zoeken naar andere middelen om de moderne marktmacht te reguleren.
Gekeken naar de Nederlandse toppers in e-commerce vallen een paar zaken op. Coolblue verdient respect omdat het in april alle zeilen bijzette om een noodlijn tussen China en Nederland te helpen opzetten om mondkapjes naar Nederlands zorgpersoneel te krijgen. Een ander buitenlands avontuur van de Rotterdammers: de eerste stappen met Coolblue in Duitsland. Stap voor stap breidt directeur Pieter Zwart het bereik in het Ruhrgebied uit.
Bol.com zag op zijn beurt het aantal aangesloten handelaren groeien van 24.000 naar 37.000, begon de verkoop van kleding en wil zijn retailmediatak in 2021 dan toch eindelijk verregaand professionaliseren. Qua functies ligt het achter op Amazon, maar de benaderbaarheid en inbedding in Nederlands winkelgedrag maakt het nog steeds tot marktleider. Dezelfde hoge servicegraad is ook de reden waarom Coolblue blijft groeien.
En toen hadden we daar nog het coronavirus. In sociaal opzicht heeft dat weinig goeds gebracht en veel ondernemers kregen het mes erdoor op de keel. Toch werd in maart direct al duidelijk dat digitaal georiënteerde ondernemers, en dan met name de winkels, ervan profiteren. Want: omdat Nederland voor privé en werk thuis bivakkeert, investeert men fors in de woon- annex werkomgeving. Beslist.nl meldde direct piekinteresse voor zaken als gewichten, klusspullen en vitamines en de elektronicawinkels konden de laptops, webcams en monitoren niet aanslépen.
AH.nl (Q3: +63%), Jumbo en Picnic zaten met lege schappen en bomvolle planningen en vonden in het virus een vonk die hun online business voor de rest van het jaar met zeker de helft zou doen groeien. Datzelfde geldt natuurlijk voor maaltijdbezorgers als Thuisbezorgd.nl en HelloFresh.
En het gebruik van webwinkels nam sindsdien niet meer af. Nederland is structureel gemiddeld twintig procent meer gaan kopen via web en apps.
Deze toegenomen druk zorgde er ook voor dat webwinkels en vervoerders nog strenger zijn geen kijken naar Black Friday, of eigenlijk Black Week. Kunnen alle bestellingen nog gegarandeerd worden bezorgd en, zo ja, hoe? Het magische woord was ‘forecasting‘. Webwinkels, fullfillmentbedrijven en vervoerders maakten heldere afspraken over wanneer hoeveel vracht kon worden meegenomen. Wie toch buiten de randjes kleurde, had pech. Die orders gingen pas later mee. Een andere maatregel: PostNL rekende tussen 20 november en 31 december een piektoeslag of ‘sinterkersttarief’ aan webwinkels en andere zakelijke klanten van 25 cent per order.
Zoals het zich nu laat aanzien, hebben deze maatregelen geholpen en zijn er weinig serieuze vertragingen geweest.
Foto: montrealprotest (cc)
